„Op 68-jarige leeftijd ben je opeens niemand.”
„Op 68-jarige leeftijd ben je opeens niemand.” Gilbert wilde nog niet met pensioen gaan. Op 65-jarige leeftijd onderhandelde hij met zijn bedrijf om nog wat langer te blijven. Hij leidde jonge ingenieurs op en werd gerespecteerd door zijn collega's. „Tot de nieuwe directeur binnenkwam en zei: ik ben hier om op te ruimen. Iedereen boven de 50 gaat weg.” Van de ene op de andere dag zat Gilbert thuis, zonder netwerk van collega's, zonder dagstructuur, zonder erkenning. Ook Arnold kan zich vinden in dit verhaal: „Ik wilde blijven werken nadat ik 65 werd. Ik had het gevoel dat ik niet langer nuttig was. Tijdens je professionele carrière verzamel je zoveel ervaring en kennis, maar die voelt ineens nutteloos wanneer je met pensioen gaat..”
BEPERKENDE LABELS
Voor heel wat zestigers komt de dag van het pensioen nogal bruusk. Ze voelen zich nog actief, en zien het niet zitten om het resterende derde van hun leven ‘thuis te zitten’. Paradoxaal genoeg hebben wij als samenleving de neiging mensen aan het eind van hun loopbaan te ‘parkeren’, en nog meer op het moment dat ze op pensioen gaan. Samen met hen gaat de verworven ervaring, deskundigheid en vaardigheden op rust. De gevolgen? Niet alleen worden ze geconfronteerd met dat gevoel van ‘nutteloosheid’, ook moeten ze opboksen tegen de externe perceptie iemand te zijn met wie ze zich niet identificeren: een oudere die ‘niet meer van deze tijd’ is, ‘ouderwets, of zelfs ‘bekrompen’.
Voor jongeren met een migratieachtergrond spelen dezelfde mechanismen al vanaf hun geboorte en blijven hun hele leven doorwerken. De labels die zij opgespeld krijgen, zijn bijzonder belemmerend wanneer ze de arbeidsmarkt willen betreden. Ze krijgen te maken met negatieve stereotypen omdat ze jong zijn (en dus onervaren) én van buitenlandse afkomst zijn. Ze moeten zich dubbel bewijzen om toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt, in de hoop een job te krijgen die aansluit bij hun vaardigheden. Deze vooroordelen die tot discriminatie leiden, verhinderen niet alleen dat deze jongeren vol potentieel, verlangens en dromen hun plaats op de arbeidsmarkt vinden, maar ontnemen de samenleving en de bedrijven ook diverse en verrijkende talenten en vaardigheden.
Deze vooroordelen zijn schadelijk voor zowel het individu als de gemeenschap. Waarom zouden we niet de voorwaarden scheppen opdat eenieder, ongeacht leeftijd, afkomst of geslacht, elkaar kan aanvullen, zijn talenten kan ontplooien en delen?
DE GEMEENSCHAPPELIJKE NOEMER VINDEN
Om dat doel te bereiken zijn structurele maatregelen om discriminatie op de arbeidsmarkt te bestrijden broodnodig. Maar het begint ook bij de erkenning dat vooroordelen over anderen in ieders hoofd sluipen. Er zijn manieren om ons daarvan te ontdoen – of in elk geval bewust te maken. Hoe diverser onze sociale omgeving (familie, vrienden, collega’s), hoe toleranter we immers worden ten opzichte van mensen die anders zijn dan wij. Uit ons kot komen en mensen ontmoeten – bij voorkeur mensen die niet tot dezelfde sociale groep behoren – is dus een eerste individuele stap in de goede richting.
Vanuit die overtuiging ontstond DUO for a JOB. Sinds acht jaar creëert de vereniging duo’s door 50-plussers (‘mentoren’ zoals Gilbert en Arnold) samen te brengen met jongeren met een migratieachtergrond (‘mentees’). 50-plussers spelen in op de behoeften van jongeren (gebrek aan ervaring, netwerken en sociaal kapitaal) en omgekeerd (gebrek aan eigenwaarde, strijd tegen isolement…). De samenwerking als duo en de vertrouwensrelatie die ontstaat, helpt ouderen en jongeren om elkaars wederzijdse realiteit beter te begrijpen, en het bevordert empathie – niet alleen voor elkaar, maar ook voor de groep waartoe de andere behoort. Jean-Louis, een mentor, getuigt: “Ik ben een activist geworden voor deze jongeren. Ik verdedig hen tegenover iedereen die vooroordelen tegen hen heeft, zelfs tegenover mijn familie.”
In de moeilijke economische en sociale context van vandaag, waarin veel menselijke relaties gedigitaliseerd zijn, is het risico dat minder frequente en kwalitatieve sociale contacten tot meer wederzijdse misverstanden zullen leiden. Na meer dan 3.500 duo’s (en dus 3.500 relaties tussen jonge en minder jonge mensen) kan DUO for a JOB met zekerheid stellen dat ontmoeting aanleiding geeft tot de deconstructie van stereotypen en vooroordelen. Met een postercampagne die deze week zichtbaar is aan de Belgische kust, lanceert de organisatie een uitnodiging om die effecten te vermenigvuldigen: verlaat uw comfortzone, ontmoet de ander en laat u transformeren. Het is door de wisselwerking tussen mensen die tot verschillende groepen behoren dat we relaties tussen burgers creëren die gebaseerd zijn op verdraagzaamheid, openheid en wederzijds respect.
